Πέμπτη 29 Ιουνίου 2023

Λίμνη Βεγορίτιδα - Η λίμνη με τα βαθυγάλανα νερά και τους τουριστικούς οικισμούς Άρνισσα και Άγιο Παντελεήμονα


 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ. ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΒΑΡΔΑΡΗΣ
 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ. ΘΑΝΟΣ ΕΥΘΥΜΕΡΟΣ

Η λίμνη πήρε το όνομα της από την πόλη Βοκερία. 
Στα λατινικά το όνομα σώθηκε από τον Τίτο Λίβιο παραφθαρμένο ως ‘’Lacus Begoritis’’ απ’ όπου προήλθε το Βεγορίτις–Βεγορίτιδα.  
Η ιστορία της ξεκινάει από τα αρχαία χρόνια, καθώς έχουν βρεθεί αντικείμενα που μαρτυρούν ιστορικά δεδομένα από τον 3ο πχ αιώνα. Η λίμνη δεν είχε πάντα αυτό το όνομα. 


Από τους βυζαντινούς χρόνους και έπειτα, η λίμνη ήταν γνωστή ως λίμνη Οστρόβου, από την ομώνυμη πόλη. 
Με την αλλαγή του ονόματος του οικισμού σε Άρνισσα η λίμνη μετονομάστηκε και αυτή, αν και σε πολλούς σύγχρονους χάρτες προτιμήθηκε να προστίθεται και το όνομα της Κέλλης ή Κέλλας (μεσαιωνικός οικισμός). 

Εκτός από τις παραπάνω ονομασίες σε ορισμένες εκδόσεις ή χάρτες αναφέρεται σαν λίμνη του Αγίου Παντελεήμονα ή Πάτελι, τα παλαιότερα χρόνια. Η σημερινή ονομασία της λίμνης σώζεται από χιλιάδες χρόνια πριν. 

Ανέκαθεν στην περιοχή της Βεγορίτιδας αναπτύσσονταν αγροτοκτηνοτροφικές δραστηριότητες και δραστηριότητες αλιείας, ενώ από τις μέχρι στιγμής έρευνες φαίνεται ότι η περιοχή της λίμνης ήταν κατοικημένη ευρέως από την Νεολιθική Περίοδο έως και την εποχή του Σιδήρου. 

Κατά την εποχή του Μ. Αλεξάνδρου στα καταπράσινα λιβάδια της λίμνης εκτρέφονταν άλογα στα μεγαλύτερα σε αριθμό και μέγεθος εκτροφεία αλόγων της εποχής. 

Η Βεγορίτιδα συνδέεται και με τη χάραξη της Αρχαίας Εγνατίας Οδού για την οποία εικάζεται ότι διέρχονταν από τη νότια όχθη της λίμνης, καθώς βρέθηκε ‘’μιλάριο’’ στον οικισμό της Βεγόρας. 

Στα βυζαντινά χρόνια και εξ' αιτίας της ακριτικής της θέσης, η περιοχή της λίμνης γινόταν αντικείμενο διενέξεων και άλλαξε αρκετούς κατακτητές, όπως Βούλγαρους και Νορμανδούς, για να περιέλθει οριστικά στη βυζαντινή επικράτεια επί Ιωάννη ΣΤ' Καντακουζηνού. 

Υπολείμματα οχυρωματικών τειχών και περιβόλων εντοπίζονται στο νησάκι και στη χερσόνησο αυτού.
 
Φυσιογεωγραφικά και γεωλογικά η λίμνη Βεγορίτιδα καταλαμβάνει ένα από τα βυθίσματα των κλειστών οροπεδίων της δυτικής Μακεδονίας και περιβάλλεται από μεγάλους ασβεστολιθικούς όγκους, των ορέων Άσκιο, Βέρμιο και Βόρα (Καϊμάκτσαλαν).
Τα ρέματα που την τροφοδοτούν είναι το Φαράγγι, το Πεντάβρυσο (Σουλού), Άνω Γραμματικού, Παναγίτσας και Άρνισσας. 

 
Περιβαλλοντικά, η λίμνη Βεγορίτιδα αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου συμπλέγματος τεσσάρων λιμνών μαζί με την λίμνη Πετρών, η οποία βρίσκεται σε απόσταση 2 km, και τις λίμνες Ζάζαρη και Χειμαδίτιδα, οι οποίες βρίσκονται σε απόσταση 12 km και συνδέονται υδρολογικά μεταξύ τους. 
Όπως προκύπτει και από τα ιστορικά στοιχεία, η λίμνη Βεγορίτιδα παρουσιάζει ασταθή υδραυλική συμπεριφορά και η διάταξη των παραλίμνιων οικισμών μαρτυρά την τάση για διατήρηση "αποστάσεων ασφαλείας" ειδικά στο νότιο άκρο της λίμνης όπου η κλίση του εδάφους είναι σχεδόν πεδινή με συνέπεια το εύκολο "άπλωμα" των υδάτων της λίμνης σε περίπτωση αυξημένης εισροής και εμπλουτισμού του υδάτινου όγκου της λίμνης (τις δεκαετίες '40 και '50 το νερό έφτανε ως τις σημερινές σιδηροδρομικές γραμμές του οικισμού της Άρνισσας).  
Στον πυθμένα της λίμνης Βεγορίτιδας υπάρχουν καταβόθρες οι οποίες λειτουργούν ανά τακτά ή τυχαία χρονικά διαστήματα προκαλώντας την πτώση της στάθμης της λίμνης. 

Το άνοιγμα των καταβοθρών προκαλείται από σεισμικές δονήσεις και από διαταραχή της ποσότητας και ποιότητας του υλικού που φράζει το στόμιο των καταβοθρών σε ακανόνιστα χρονικά διαστήματα.


Οι λίμνες Πετρών και Βεγορίτιδα αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο όσον αφορά την ορνιθοπανίδα.  
Σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία από τα μέχρι σήμερα στοιχεία έχουν καταγραφεί 162 είδη πουλιών από τα οποία φωλιάζουν τα 87, όπως ο αργυροπελεκάνος, ροδοπελεκάνος, η βαλτόπαπια, ο στρειδοφάγος ,ο καλαμοκανάς, οι σκαλίδρες, το μπεκατσίνι, ο κοκκινοσκέλης, το γκισάρι, το σφυριχτάρι, η πρασινοκέφαλη πάπια και το φερεντίνι κά. 
Τα ψάρια που διαβιούν στη λίμνη Βεγορίτιδα είναι: 
o κυπρίνος (Cyprinus caprio), ο γουλιανός (Silurus glanis), 
o κορηγόνος (Coregonus lavaretus), η τούρνα (Esox lucius), το τσιρόνι (Rutilus rutilus),το περκί (Perca fluviatilis),η μπιάνα (Barbus sp),η πέστροφα (Salmo gairdeneri),o κέφαλος (Leiciscus cephalus),το περόνι (Gobio gobio), το βαβούκι (Rhodeus serviceus amarus), η στέρβα (Cobitis faenia),  
το χέλι (Anguilla anguilla), το Chondrostoma nasus και η πεταλούδα (Carassius auratus gibelio). 



 Κάνοντας το γύρο της λίμνης και θα γνωρίσουμε τους σημαντικότερους και τουριστικότερους οικισμούς που έχουν το προνόμιο να βρέχονται από τα βαθυγάλανα νερά της: 

την Άρνισσα του Ν. Πέλλας και τον Άγιο Παντελεήμονα του Ν. Φλώρινας.


Φεύγουμε από την Έδεσσα και ακολουθούμε τις πινακίδες προς Φλώρινα. Συμπληρώνοντας 19 χλμ. από την πρωτεύουσα του Ν. Πέλλας θα πρέπει να στρίψουμε δεξιά με κατεύθυνση (όπως γράφουν και οι πινακίδες) προς Άρνισσα, Παναγίτσα, Ξανθόγεια, Νέο Άγιο Αθανάσιο και Παλαιό Άγιο Αθανάσιο.



Σε απόσταση μόλις 3 χλμ. από αυτήν τη διασταύρωση βρίσκεται η Άρνισσα. 
Έχει υψόμετρο 560 μ. και μόνιμο πληθυσμό περίπου 2.000 κατοίκων. 

Μέχρι το 2010 αποτελούσε και έδρα του Δήμου Βεγορίτιδας, τώρα πια όμως αυτός καταργήθηκε και ενσωματώθηκε στο Δήμο Έδεσσας. 

Η Άρνισσα μέχρι και το 1926 λεγόταν Όστροβο. Όλα τα γύρω χωράφια είναι γεμάτα μηλιές που βγάζουν τα ονομαστά μήλα Βόρα, τα οποία προωθεί στην αγορά ο δραστήριος αγροτικός συνεταιρισμός Άρνισσας.


Φεύγουμε τώρα από την Άρνισσα, παίρνοντας τον παλιό και στενό παρόχθιο δρόμο που κινείται πολύ κοντά στη δυτική όχθη της λίμνης και βγάζει στον Άγ. Παντελεήμονα. 



Το χωριό αυτό ανήκει στο Ν. Φλώρινας, έχει υψόμετρο 570 μ. και μόνιμο πληθυσμό περίπου 1.000 κατοίκων. Κανείς όμως από αυτούς δεν ασχολείται με τα μήλα... 
Εδώ όπου και να στρέψεις το βλέμμα σου θα βρίσκεις αμπέλια! Βρισκόμαστε στην αμπελουργική ζώνη Αμυνταίου, όπου καλλιεργείται ως επί το πλείστον η ποικιλία "ξινόμαυρο".



Ο Άγ. Παντελεήμονας είναι χτισμένος ελαφρώς υψηλότερα από τη λίμνη, οπότε όσοι περάσουν από κει θα έχουν την ευκαιρία να αγναντεύουν τη λίμνη πανοραμικά. 
Και βέβαια η θέα προς τη λίμνη εδώ σαφώς είναι πολύ πιο ανεμπόδιστη απ' ό,τι από την Άρνισσα. 
Το χωριό διαθέτει και πλαζ κανονική, με αμμουδιά, ομπρέλες, ξαπλώστρες, beach bar κλπ.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜ. ΘΑΝΟΣ ΕΥΘΥΜΕΡΟΣ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ.  ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΒΑΡΔΑΡΗΣ 















ΠΗΓΗ.  1. amyntaio 
             2. mapcarta
             3. partetavouna
             4. envifriends

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου