Μολυβιά - ζωγραφιά

   Που πάω; Θα σας απαντήσω δια της εις άτοπον απαγωγής. Δεν είναι μικρό το νησί, δεν είναι μπετόν-αρμέ η πόλη, δεν βρίσκεται κοντά στην πρωτεύουσά μας. Είναι στην άκρη του Β.Αιγαίου στην αγκαλιά μιας χερσονήσου, της Λέσβου, ο ωραιόπλουμος οικισμός -σκέτη ζωγραφιά- για τη χώρα μας, ο Μόλυβος ή Μήθυμνα.

Κείμενο-Φωτ. Ασπασία Μπέτα

    Πίσω από τα αραιά συννεφάκια προβάλλεται νωχελικά μία κουκίδα γης, η νήσος Λέσβος, που φαντάζει και πετραδάκι στην παλάμη μου... Αμέσως μετά οι όροι αλλάζουν όταν προσγειώνονται τα πράγματα και γίνομαι εγώ 'τελεία' να βαδίσω στην πλάτη της νήσου που δείχνει απέραντη, χαράζοντας τη νοητή ευθεία των 61 χλμ. από το αεροδρόμιο της Μυτιλήνης για το Μόλυβο, με το ταξί. Μία ανάσα πλησιάζοντας, κι αφού περνάμε το παράλιο χωριουδάκι της Πέτρας, εκεί σε μιά στροφή παρουσιάζεται μεμιάς η Μήθυμνα και σταματάμε. Όλοι σταματούν και παρέα συνερχόμαστε από το θάμπωμα της ομορφιάς. Ωραιότατος οικισμός με ένα δίκτυο από καλντερίμια και ίδιες σκέπες σπιτιών αμφιθεατρικά κτισμένων σ'ένα λόφο που 'φοράει' κορώνα στο κεφάλι του το κάστρο ενώ 'σβήνει' στο λιμάνι, εισχωρώντας στο μπλε της θάλασσας και του ουρανού. Ό,τι 'άχυρα' μπορεί να διαθέτει ο ανθρώπινος νους εκείνη τη στιγμή τα ξεχνά ή τα διαγράφει και ξεκινά από την αρχή.

    Εκατοντάδες χρόνια πριν από το σήμερα λέει ο μύθος, η λέξη σήμαινε σεβαστή-προστατευόμενη και Μήθυμνα λεγόταν μία από τις πέντε κόρες του πελασγού βασιλιά της Λέσβου, Μάκαρα. Ο αττικός τύπος Μήθυμνα ή Μηθύμνη υπάρχει από τους ελληνιστικούς χρόνους, όπως και ο αιολικός τύπος Μάθυμνα γνωστός από τους αρχαίους συγγραφείς, τα αρχαία νομίσματα και τις επιγραφές. Από το Μεσαίωνα η πόλη είναι γνωστή και σαν Μόλυβος. Σ'ένα κομμάτι της μυθολογίας του τόπου κατά τον Τρωϊκό πόλεμο αναφέρεται πως η πόλη της Μήθυμνας είχε υποστεί συχνά επιθέσεις των Αχαιών. Σε μία από τις επιχειρήσεις ο Αχιλλέας την είχε πολιορκήσει και την κυρίευσε ύστερα από προδοσία της κόρης του βασιλιά Πεισιδίκης, η οποία του μήνυσε ότι θα του παρέδιδε την πόλη αν της υποσχόταν να την κάνει γυναίκα του. Μετά την κατάληψη της πόλης όμως, ο Αχιλλέας σκότωσε την Πεισιδίκη τιμωρώντας τη για την προδοσία της πατρίδας της.

Κάπου αλλού ο αρχαιολογικές έρευνες μαρτυρούν πολιτισμό μέσα στον προϊστορικό κόσμο κατά την εποχή του χαλκού (2800-1100 π.χ.). Κάνοντας την ιστορική αναδρομή, όσον αφορά στους μακραίωνες μετασχηματισμούς που τη διαμόρφωσαν μετά την εποχή του χαλκού, αναφορικά ακολούθησαν οι περίοδοι: Γεωμετρική (1100-750 π.χ.), Αρχαϊκή (750-480 π.χ.), Κλασσική ( 480-323 π.χ.), Ελληνιστική (323-167 π.χ.) και Ρωμαϊκή (167 π.χ.-312 μ.Χ.), Βυζαντινή (312-1355), η αυθεντία των Γατελούζων (1355-1462), η Τουρκοκρατία (1462-1912) και η απελευθέρωση. Στις αρχές του 20ου αι. ο Μόλυβος είναι πια ένα σημαντικό και μεταποιητικό κέντρο, που εξυπηρετεί όχι μόνο το βόρειο τμήμα της Λέσβου αλλά και τα μικρασιατικά παράλια. Οι δε, τελευταίοι Οθωμανοί έφυγαν από το Μόλυβο το 1923, σύμφωνα με τη συνθήκη της Λωζάνης περί ανταλλαγής πληθυσμών και περιουσιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Ακολούθησαν ο Α' Παγκόσμιος πόλεμος, η μικρασιατική καταστροφή του 1922, η γερμανική κατοχή (1941-1944) και η εσωτερική αναταραχή στον ελληνικό χώρο, ως τον Αύγουστο του 1949. Έκτοτε ηρεμήσαμε και από το 1965 ο Μόλυβος έχει χαρακτηρισθεί σαν διατηρητέος οικισμός με τα νέα του κτίρια να εντάσσονται στο ιστορικό πλέγμα και να κτίζονται σύμφωνα με ορισμένες καθοριστικές διατάξεις, κάτω από το 'μάτι' της αρχαιολογικής υπηρεσίας.

    Η κ.Έφη Φωτίου (Χημεία δομικών υλικών), σημειώνει: "Το κυρίως δομικό υλικό είναι η πέτρα η οποία δεν δείχνει σχεδόν κανένα σημείο διάβρωσης. Η αιτία είναι η ηφαιστειογενής προέλευση της πέτρας των Μιστεγνών και του Αράπη, με την οποία έχουν κατασκευαστεί τα περισσότερα μολυβιάτικα σπίτια. Η καταστροφή αυτού του είδους της πέτρας που είναι ελάχιστα πορώδης προέρχεται μόνο από τις απότομες και συνεχείς καιρικές αλλαγές, ζέστης και παγετού. Λόγω όμως του ήρεμου και ήπιου κλίματος του Μολύβου νομίζω ότι, τουλάχιστον από πλευράς χημείας των δομικών υλικών θα απολαμβάνουμε για πολύ ακόμη τη γραφική ομορφιά του".

    Κι ενώ η σύγχρονη κοινωνία μας επεμβαίνει ασυλλόγιστα και ανεξέλεγκτα στο περιβάλλον, οι Μολυβιάτες κτίζουν τα σπίτια τους έτσι όπως καθορίζει η αναζήτηση του φωτός και η προστασία από τους δυνατούς ανέμους, αλλά και η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν η μορφολογία και οι βαθμιδωτές εναλλαγές του φυσικού περιβάλλοντος. Τα περισσότερα οικήματα είναι διώροφα από πέτρα και ξύλο όπου υπάρχουν το ισόγειο σαν χώρος αποθήκευσης αλλά και το κατώϊ, το μαγερειό και μία σκεπαστή αυλή με τους βοηθητικούς χώρους. Μία εσωτερική σκάλα οδηγεί στον όροφο, δηλ. το μέσα σπίτι και το χαγιάτι ή ξαϊτο. Στα αρχοντικά 'παλάτια' των Μηθυμναίων που βρίθουν στη περιοχή, υπάρχουν πιο πολλές κάμαρες περίτεχνα τοιχογραφημένες για τη φιλοξενία, μία έννοια που την κατέχουν ως άνθρωποι. Στη συγκινητική θέα της ανοικτής πόρτας και της ελευθερίας με το κλειδί επάνω 'ριγεί' πάντα το αστικό κλειδαμπάρωμα, κοιτώντας τη.

    Πάνω στο κάστρο οι λέξεις 'δέος' και 'κομμένη ανάσα' μου ακούγονται φτωχές. Μιά γλυκειά ενέργεια με περιτυλίγει μαζί με την αδρεναλίνη στα άκρα κρεμασμένη για τις φωτό, σαύρες και παπαρούνες βγαίνουν στο φως από την πέτρα στο κάστρο των Γατελούζων (7 αιώνες πίσω), και κάτω ο κόσμος όλος! Η πόλη εκτείνεται σε σχήμα ημικυκλίου, ο ορεινός όγκος του Λεπέτυμνου (968 μ.) κυριαρχεί σε όλη τη βόρεια χερσόνησο, οι μυρωδιές των θάμνων ανεβαίνουν στα ψηλά, η θάλασσα στον ορίζοντα μακραίνει τις αισθήσεις, το ηλιοβασίλεμα κάνει τη δουλειά του και τα σπουργιτάκια έρχονται και κάθονται δίπλα. Τα γατάκια τα καλούμε (σα σκυλάκια) και έρχονται κι αυτά. Τόσο χαλαρά. Το κάστρο αρχικά εξασφάλιζε την απομόνωση της πόλης σε περίπτωση κινδύνου, αν και μαρτυρείται παλαιότερα ύπαρξη και άλλων κτισμάτων μέσα στο κάστρο. Το 1442, στην επιδρομή των Τούρκων, μία ξεχωριστή μορφή από τους Γατελούζους η Οριέττα Ντ' Όρια, εμψυχώνοντας τους λιγοστούς υπερασπιστές του κάστρου, τους βοήθησε να απωθήσουν τον εισβολέα. Ήταν τότε που είχαν ενταθεί οι τουρκικές επιδρομές στο νησί. Ένα από τα αμυντικά έργα για την αντιμετώπιση εκείνης της απειλής ήταν η επισκευή του κάστρου στα χρόνια του ηγεμόνα Δομήνικου και η κατασκευή υπόγειου διαδρόμου ως την παραλία.

    Κατηφορίζοντας τα καλντερίμια με τα κτίσματα σε συνεχή δόμηση και την ελάχιστη ύπαρξη ελεύθερων χώρων στον ιστορικό πυρήνα συναντάμε το Αρχαιολογικό Μουσείο, τη σχολή Καλών Τεχνών, το νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο. Για το γυμνάσιο έχει πορεία, στο διπλανό χωριό της Πέτρας. Η αγορά απλώνεται σε δύο πέτρινα δρομάκια σκεπασμένα με σαλκίμια (γλισίνες, φυλλώματα) που συγκλίνουν σε μία μικρή πλατεία-κέντρο κοινωνικών επαφών. Οι (περίπου) 2.500 μόνιμοι κάτοικοι της Μήθυμνας είναι άνθρωποι εξωστρεφείς, χαρούμενοι που φθάνουν τα 90 έτη (τουλάχιστον!) ζωής, χαλαροί το χειμώνα και πολυάσχολοι το καλοκαίρι, τουριστικό το μέρος γαρ σε τιμές...ελληνικές. Άλλες δραστηριότητές τους δείχνουν την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και κυρίως της προβατοτροφίας. Το 87% της καλλιεργήσιμης γης καλύπτεται από ελαιοκαλλιέργειες και τα υπόλοιπα αφορούν σε κηπευτικά, κτηνοτροφικά φυτά και λοιπά οπωροφόρα. Η δε, αλιεία -για το πιάτο μας- κρατά τη μερίδα του λέοντα.

Πάμε βόλτα

    Τέσσερα μικρά χωριουδάκια βρίσκονται 'ακουμπισμένα' στη φύση κι ενώ ευγνωμονούν τη γενναιοδωρία της, γειτνιάζουν με το Μόλυβο. Πρώτη η Εφταλού, 4 χλμ. ΒΑ της Μήθυμνας με τα περίφημα ιαματικά λουτρά για τη θεραπεία ρευματικών, γυναικολογικών, δερματικών και άλλων παθήσεων. Μικροί κολπίσκοι συνιστούν την απόλαυση στη μεγάλη αμμουδιά των Αγίων Αναργύρων και μνημονεύουν τον λογοτέχνη Ηλία Βενέζη που έζησε στην περιοχή, όπως και τον ποιητή Αργύρη Εφταλιώτη. Απέναντι βρίσκονται τα Κιμιντένια και τα Μοσχονήσια.

    Η Συκαμινέα ή Συκαμιά είναι ένα χωριουδάκι κτισμένο αμφιθεατρικά στην πλαγιά του βουνού Λεπέτυμνου κυκλωμένο από τα χρώματα των ελαιώνων, όπου θωρεί το Αιγαίο και τη Μικρά Ασία απέναντι. Ο λογοτέχνης Στρατής Μυριβήλης γεννήθηκε στη Συκαμιά και εμπνεύστηκε το πολυδιαβασμένο έργο του "Παναγιά η Γοργόνα" από το εκκλησάκι που βρίσκεται κάτω, στη Σκάλα Συκαμιάς, ίσως το γραφικότερο ψαροχώρι της Λέσβου. Η βοτσαλωτή παραλία Κάγια δεν ανήκει στα ανεπτυγμένα τουριστικά θέρετρα αλλά τακτοποιεί τις ανάγκες της σίτισης και της διαμονής των επισκεπτών.

    Ο Λεπέτυμνος και η Άργενος απαρτίζουν 100 και 200 μόνιμους κατοίκους αντίστοιχα, με ιδιαίτερα αυξητική την προνόηση στον ορεινό βοριά της λεσβιακής υπαίθρου και τους δύσκολους χειμώνες, χωρίς ανέσεις, χωρίς μόνιμο γιατρό στη γειτονιά, χωρίς κοντινό φαρμακείο και κέντρο υγείας. Έχουν όμως ανθισμένες αυλές οι Αργενίτες που ζουν κουρνιασμένοι στα βράχια του βουνού σαν αετοφωλιά, όπως και φυσική ποικιλία: Αιωνόβιες καστανιές, βραχώδη οροπέδια, κάθετα κομμένα βράχια και παραπάνω τα χαλάσματα του εγκαταλελειμμένου χωριού Χάλικα. Λόγω της καθίζησης που υπέστη οι κάτοικοι μετακινήθηκαν παρακάτω, στον νεόκτιστο οικισμό του Λεπέτυμνου. Στην Άργενο, επίσης, λειτουργεί ως μουσείο Εθνικής Αντίστασης και βιβλιοθήκη Λεσβιακών Γραμμάτων το σπίτι του Λέσβιου φιλόλογου και γραμματολόγου Γιώργου Βαλέτα (1907-1989).

    Ο Βαφειός, μικρό χωριό 'σκαρφαλωμένο' στις δυτικές πλαγιές του όρους Λεπέτυμνου έχει θέα στο πέλαγος και στο απέραντο ακρωτήρι της Μικράς Ασίας του Μπαμπά, το 'Λευκόν Άκρον' των αρχαίων. Μία ευθεία δρόμος χωρίζει το Μόλυβο από τον Βαφειό, ο οποίος παλιά ήταν αγροτικός οικισμός στα σύνορα του αρχαίου 'ΤΕΜΕΝΟΥΣ' της αρχαίας Μήθυμνας και πήρε το όνομά του από τη βαφή των ρούχων και υφαντών των αρχαίων Μηθυμναίων, που εγίνοντο στο βαφείο με φυτικά υλικά.

Θαλασσοπούλια

    Είναι οι μύχοι και οι αρτέμιδες τα θαλασσοπούλια που κοπαδιαστά καλύπτουν το πέρασμα Τουρκίας-Λέσβου, ο θαλασσοκόρακας που αγναντεύει από ψηλά το Μόλυβο, ο αιγαιόγλαρος ο σπάνιος ο οποίος αναπαράγεται στη βραχονησίδα του Αγίου Γεωργίου (έναντι της Μήθυμνας), οι κατοικούντες του όρους Λεπέτυμνου αετογερακίνα και φιδαετός, όπως και ο μετανάστης ο κραυγαετός.

Στην κεφαλή της Μήθυμνας, το κάστρο επισκέπτονται πολλές νυχτόβιες κουκουβάγιες και παλαιότερα το τυτώ (σ.σ.πεπλογλαύκα). Η ορνιθοπανίδα είναι πλούσια σε ωδικά πουλιά, όπως ο αιγαιοτσιροβάκος, ο παρδαλοκεφαλάς, ο μεσαίος δρυοκολάπτης κ.α. Τα άλλα ζωάκια του τόπου σαν τις αλεπούδες, τις νυφίτσες, τα κουνάβια και τα σκιουράκια διάσπαρτα συνεχίζουν το κρυφτό στο κάδρο της φύσης. Κάποια στιγμή στη στάση του έρπειν κι ενώ μου χάριζαν μία πόζα οι ρίζες ενός γέρου πλάτανου, αναδύθηκε στο φακό μου ένα φίδι... Δεν πάγωσα! Το αισθάνθηκα φιλικό και αδιαφόρως (δήθεν) ρώτησα περί δηλητηρίων, δύο παρευρισκομένους.

-Όχι. Είναι άποδη σαύρα, τυφλίτης.

Και κράκα-κρούκα οι φωτογραφίες, χωρίς φόβο αλλά με πάθος. Τον τόπο επισκέπτεται η οθωμανική έχιδνα (βιβλ. "Ερπετοπανίδα της Λέσβου", Μάκης Αξιώτης), το μοναδικό φίδι στην περιοχή που φέρει δηλητήριο και σέρνεται από την Τουρκία ως την Παλαιστίνη, όπως και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου (Σάμος, Χίος, Κως κ.α.). Ειδικός αντιοφικός ορός στο νοσοκομείο σώζει την κατάσταση.

Στα πλατάνια και τη ρεματιά του Λεπέτυμνου, στους θαμνώνες με τα αραιά δάση της βελανιδιάς και τα φρυγανικά οικοσυστήματα της Μήθυμνας κυκλοφορούν επίσης το αγιόφιδο, ο ανήλιος, ο λαφιάτης, ο ζαμενής (σ.σ. εντοπίστηκε το 2008), νερόφιδα κ.α.

    Τα ψάρια ανήκουν... στο λιμεναρχείο και στα στοιχεία των αλιευτικών δραστηριοτήτων, της οικονομικής ενίσχυσης στο λιμάνι του Μολύβου. Τρεις ανεμότρατες περιοδεύουν ελεύθερες (κάποιος να τις μαζέψει!) από 1/10-31/5 κάθε έτους και ξύνοντας το βυθό αλαφρώνουν τη θάλασσα από γαρίδες, καραβίδες, βακαλάους, κουτσομούρες, μπαρμπουνάκια, γλώσσες και καλαμάρια, και διάφορα γρι-γρι δώθε-κείθε μαζεύουν τη σαρδέλα και το γάβρο το καλοκαιράκι ενώ το χειμώνα αλιεύουν τη λακέρδα και την παλλαμίδα. Έξι τράτες (μικρότερα σκάφη) ασχολούνται με τους κολιούς και τις κουτσομούρες και άλλα σκάφη (περίπου 12) παράκτιας αλιείας απλώνουν δίχτυα και παραγάδια για τις γόπες, τα σαβρίδια κ.α. Η ερασιτεχνική δε, αλιεία αποτελεί έτερο-μεγαλύτερο κεφάλαιο.

Ένα για το δρόμο

    Το ουζάκι και ο μεζές ξαποσταίνουν τα πόδια που (επιτέλους!) αναπαύονται στο κάθισμα του καφενέ, εκεί στην αρχή του γυρισμού. Τα χαμογελαστά μάτια των μυστακοφόρων αρχοντογερόντων δηλούν το ευ ζειν που επιβάλλει η φύση, όταν αφειδώς μοιράζει την ευτυχία τζάμπα. Προηγουμένως αγναντεύαμε έναν κτιστό υδατόπυργο, κάτι σαν μνημείο, κτισμένο ΒΑ του κάστρου κατά την ελληνιστική εποχή ή λίγο παλαιότερα, καθώς είχε αναφερθεί σ'αυτό ο αρχαιολόγος Koidewey το 1890. Στην κορφή ενός λοφίσκου ένας πύργος αρκετά υψηλός από πέτρα και κουρασάνι, έχι στις δύο βάσεις του πέτρινους λίθινους δακτύλιους, στις οπές των οποίων εφάρμοζαν οι πήλινοι σωλήνες. Στη μία ερχόταν το νερό, ανέβαινε με την υδροστατική πίεση στην κορυφή και από την άλλη έφευγε για τη δεξαμενή της πόλης. Ένα υδροζύγιο του υδραγωγείου που διατηρήθηκε και στους νεώτερους χρόνους, φέρνοντας νερό από τις βόρειες πλαγιές του Λεπέτυμνου.

    Ο δρόμος φτάνει στο τέλος που ορίζει την ιδιαίτερη ποιότητα φωτός αυτού του πανέμορφου Μολύβου. Η γευστική κουζίνα του, στήριγμα ζωής, πλάϊ στη θάλασσα που υπάρχει παντού, μοιράζει αληθινά την ευδαιμονία στις αισθήσεις όλων των όντων. Κάτι που γνώριζε καλά ο κιθαρωδός Αρίων για την πατρίδα του.- 

                        Όμορφος ο Μόλυβος, σαν θρύλος

Κάστρο

              Η μεγάλη παραλία καταλήγει -ίσα πέρα- στην πλαζ των γυμνιστών

    Πολλές εκδρομούλες στα γύρω νησάκια ξεκινούν από το λιμάνι του Μολύβου

       Κάστρο οχυρό για τους κατοίκους που κυνηγιόντουσαν από τους πειρατές, το μεσαίωνα

                                       Πλευρές του κάστρου

           Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις του κάστρου προσφέρουν τις καλύτερες αναμνήσεις στους επισκέπτες

    Ανηφορίζοντας προς την ελευθερία και τη δημοκρατία. Και θωρώντας αυτήν που δίδαξε, μα δεν διδάχθηκε

Σπίτια

       Χαρακτηρισμένα σε διατηρητέο οικισμό είναι τα παραδοσιακά σπίτια του Μολύβου, από το 1965

                                      Οικήματα με ταπεινότητα...

                                        Με πλούσια χρώματα...

                                          Με θέα στο όνειρο...

 ...και άνετη διάβαση στον κεντρικό δρόμο του οικισμού

                                           Χωρίς (άλλα) λόγια

    Πρώην τζαμί των Οθωμανών και νυν χώρος συνεδριάσεων και εκδηλώσεων, στο κέντρο του χωριού

Δρόμοι

     Ο δρόμος της αγοράς χαλαρά σκεπασμένος με τα φυλλώματα (σαρκίμια) και τη δροσιά του

     Η στοά του ιστορικού κέντρου της Μήθυμνας που εγγράφεται σαν δρόμος ιερός

                   Ο δρόμος της αυγής στην παραλία των Μηθυμναίων

          Οι Μολυβιάτες υποκλίνονται στον πολιτισμό και του 'φορούν' στεφάνι σαν σταθερή αξία

      Πολλά κοράκια πάνω απο τα Αλώνια, περιοχή της Μήθυμνας. Έχει και κάργιες

Έντομα

      Άπειρα εντομάκια κάνουν τη ζωή τους στη Μήθυμνα. Η πεταλούδα στα σπάρτα...

                                        Ο γρύλλος στη λυγαριά...

     ...και η μέλισα 'ζυγώνει' τον κόκκινο καλλιστήμονα

Κλικ!

              Γωνιά περισυλλογής ή ξεφαντώματος στο λιμάνι του Μολύβου

      Η αύρα του Αιγαίου 'σπρώχνει' το πετούμενο στην παραλία της Μήθυμνας. Τα άνθη τα χλωρά και τα ξερά υψώθηκαν να 'δουν'

     Ώπα, και σας πιάσαμε! Στο πανήσυχο στενάκι του Μολύβου τα ευαίσθητα μικρά πουλάκια βιώνουν τον ενός δευτερολέπτου έρωτά τους

         Δεν τελεσφόρησε η προσπάθεια! Το δε, τρίτο γουρούνι διέκρινε την αδιακρισία επάνω μας

                          Οι τρεις κόλποι της Εφταλούς και της ευτυχίας

   Στο βατό χωματόδρομο της Εφταλούς ρολλάρει ο ποδηλάτης για τη Συκαμιά

         Καυτά νερά στην παραλία της Εφταλούς από την υπόγεια διαδρομή των ηφαιστειογενών πετρωμάτων των ορέων

                         Καυτή πηγή των 90β Κελσίου, στη χέρσα γη

Συκαμιά

         Ίσως να'ναι το ωραιότερο ψαροχώρι της Λέσβου με την Παναγιά τη Γοργόνα, στη Σκάλα της Συκαμιάς

                                                      Μεζές!

                                               Πάνω Συκαμιά

       Κάτω Συκαμιά, στη θαλπωρή του μπλε και του πράσινου. Απέναντι η Τουρκία

       Ο νεόκτιστος -εντός σχεδίου- οικισμός του Λεπέτυμνου βρέχεται από την Αιγαιοπελαγίτικη θάλασσα

                           Άκακη και άποδη σαύρα, ο τυφλίτης

                 Η Άργενος κουρνιάζει στον ορεινό όγκο του Λεπέτυμνου

                          Φως και χρώματα στο χωριουδάκι του Βαφειού

           Καμπάνα ιδιαίτερη στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, στον Βαφειό

      Η στροφή του δρόμου βγάζει στην πρώτη γνωριμία με τη γραφική Μήθυμνα και την απόλαυση

            Φιγούρες σταυρών για τον ευλογημένο τόπο, στη δύση της ψαριάς

     Όταν η φύση αντέχει να μας θρέφει 'εμφανίζονται' η σιγουριά και η ανάταση στο λιμανάκι του Μολύβου μαζί με το ουζάκι, που επιβάλλει η καταγωγή του

                                        Χαμόγελα από την τύχη

                                Χαλάρωμα στα λουτρά της Εφταλούς