Επανάσταση 1821

    Ήταν η πρώτη επανάσταση που κατάφερε να δημιουργήσει τότε, ανεξάρτητο εθνικό κράτος στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Το 1814 τρεις έμποροι από τις παροικίες, ο Νικόλαος Σκουφάς (με καταγωγή από την Άρτα), ο Εμμανουήλ Ξάνθος (από την Πάτμο) και ο Αθανάσιος Τσακάλωφ (από τα Γιάννενα) ίδρυσαν στην Οδησσό της Ρωσίας (σημερινή Ουκρανία) τη Φιλική Εταιρία, μία μυστική οργάνωση που είχε στόχο να προετοιμάσει την ελληνική επανάσταση, καλλιέργησε δηλ. την ιδέα πως οι Έλληνες μπορούν να αντιδράσουν ενάντια στο σουλτανάτο. Η ελληνική επανάσταση του 1821 είναι το πρώτο μέρος του ελληνικού αγώνα της ανεξαρτησίας (1821-1832) που διεξήγαγε ο υπόδουλος ελληνισμός ενάντια στην οθωμανική αυτοκρατορία και που κατέληξε στην αναγνώριση της ανεξαρτησίας του ελληνικού κράτους από την Πύλη, με την συνθήκη του Μαίου το 1832.

    «Ήτανε νύχτα. Τα βουνά, οι λαγκαδιές, τα δένδρα, οι βρύσες, τα’αγριολούλουδα, ο ουρανός, τ’αγέρι, στέκουν βουβά ν’ακούσουνε την προσευχή του Διάκου». (Αριστοτέλης Βαλαωρίτης).

Κείμενο-Φωτ. Ασπασία Μπέτα