ΓΕΩΦΥΛΑΚΤΟ

Καφές στο Αξούμ - Β. Αιθιοπία

Αυτή τη φορά η αποστολή της γνωριμίας μας για τον κόσμο τούτο στράφηκε στο Κέρας της Αφρικής, στην πρώην Αβησσυνία και νυν Αιθιοπία. Για την εμπειρία και απαθανάτηση, για την στροφή της ενέργειας προς το καλύτερο και φυσικά για την αφιλοκερδώς προσφορά βοηθείας του γιατρού της ομάδας μας, προς εντοπίους.

Κείμενο: Ασπασία Μπέτα - Φωτ. Νίκος Καββαδίας

Το Αξούμ θεωρείται η ιερότερη πόλη στην Αιθιοπία και αποτελεί τόπο προσκυνήματος. Το οδοιπορικό του φωτογράφου μας Νίκου Καββαδία, ο χάρτης και κάποιες πληροφορίες από τη Wikipedia αναφέρουν την πόλη Αξούμ (Αξώμη) στη θέση της Βόρειας Αιθιοπίας. Ήταν το ναυτικό εμπορικό κέντρο του Βασιλείου Αξούμ με τη δική του γλώσσα τα Ge'ez, το οποίο έφτασε στην ακμή του κατά την εποχή της γέννησης του Ιησού, υπήρξε εν μέρει σύμμαχος του Βυζαντίου εναντίον της τότε Περσικής Αυτοκρατορίας και παρήκμασε μετά τον 7ο αιώνα, πιθανότατα λόγω της εξάπλωσης του Ισλάμ, η οποία εμπόδισε το εμπόριο με την Άπω Ανατολή καθώς και τις μεγάλες αγορές στην Αλεξάνδρεια, τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και τη Ν.Ευρώπη.

Ο πληθυσμός της πόλης εκτιμάται στους (περίπου) 48.000 κατοίκους. Το 75% των ανθρώπων είναι μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αιθιοπίας ενώ οι υπόλοιποι είναι Σουνίτες Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί άλλων δογμάτων. Ένεκα ιστορικής αξίας, η αρχαία πόλη του Αξούμ ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ουνέσκο, το 1980.

Ο καφές, το πιο διαδεδομένο ρόφημα, κατασκευάζεται από τα καβουρδισμένα και αλεσμένα σπέρματα της καφέας ή του καφεόδεντρου. Η αναζωογονητική του δράση οφείλεται στην καφεϊνη (αλκαλοειδές συστατικό) και η διαδικασία ετοιμασίας του μερακλήδικου υπολογίζεται πως επαναλαμβάνεται παγκοσμίως πάνω από 400 δισεκατομύρια φορές το χρόνο.

Η ιστορία του καφέ ξεκίνησε στην Αιθιοπία όπου η Καφέα η αραβική μεγάλωνε ελεύθερα ως θάμνος τον δε, καρπό του, είτε τον μασούσαν είτε τον άλεθαν σε μικρούς σβώλους, παλιά. Ο μύθος, λέει, πως το όνομα προέρχεται από την αραβική λέξη qahwa, σαν παραφθορά τμήματος της αραβικής ονομασίας qahwat al-bunn (κρασί του κόκκου) και υποκατάστατο του κρασιού, καθώς το Κοράνι απαγορεύει το αλκοόλ. Το 'βήμα' του στην Ευρώπη χρήσθηκε ως "αραβικό κρασί".

Μία άλλη εκδοχή αποδίδει το όνομα στο Βασίλειο της Κάφφα, την περιοχή της Αιθιοπίας όπου άρχισε να χρησιμοποιείται ο καφές.

Προσανατολιζόμενοι -με νοικιασμένο τζιπ- για τη φωτογράφιση της όμορφης Λαλιμπέλα, που παρουσιάσαμε σε προηγούμενη σελίδα μας (βλ. ενότητα "Κόσμος"), αντικρύζουμε την αρχαία Αξούμ, σ'έναν έρημο τόπο, δίχως άλλους τουρίστες, στα μέσα του περασμένου Δεκεμβρίου. Μπροστά στο κάστρο της αρχαίας πόλης και λίγο στο πουθενά ευκολοδιακρίνουμε μία οπτασία αφρικανικού κάλλους και ομορφιάς, μία κοπέλλα καθήμενη μπροστά στο κασελάκι παρασκευής καφέ...και πλησιάζουμε... "Χαίρετε", (δια του τροχονόμου) και νοηματικώς η ύπαρξη με το γλυκό της χαμόγελο μας δεικνύει το καφεδάκι. "Φυσικά", ανταπαντούμε ενώ λαμβάνει στα ευγενικά της χέρια η γυναίκα του κόκκους του καφέ, τους ψήνει στο σχαράκι και με την αγαστή συνήθεια τους χτυπάει στο γουδί. Στη συνέχεια περνά στο σιγανό βράσιμο και τους χαρούμενους μορφασμούς, "πως από 'δω;" και τα λοιπά (πλέον, στα αγγλικά) για να φθάσει η στιγμή της απόλαυσης των αισθήσεων, όπως η όσφρηση και η γεύση διατάζουν. Μέσα από το φίλτρο θύσανου τοπικών και αρωματικών φυτών περιχύνεται το αφέψημα (περίπου εσπρέσσο) στα πεντακάθαρα φλυτζάνια και αποσπά την αποδοχή όλων μας. Ναι, είναι ο καλύτερος καφές του κόσμου!

Το ξαπόσταμα, η ευχαρίστηση και το ολίγον δέος 'συνωστίζονται' στο επεκείμενο αποσήμερο και στην ανάγκη της διαδρομής να συνεχίζεται. Οι εικόνες 'κλείνουν' την πόρτα στη λήθη και αποτυπώνονται για πάντα.