ΓΕΩΦΥΛΑΚΤΟ: Τόρνος, τορνευτός

Ομορφοφτιαγμένος.Ο μικροσκοπικός οικισμός που βρίσκεται στο ΝΔ άκρο των 600 μέτρων υψηλά του νομού Ευρυτανίας είναι 'αφημένος' στις πεζούλες της πλαγιάς, 'πνιγμένος' στα έλατα και χαιρετά τις κορυφές των ορέων του Παναιτωλικού, τριάντα πέντε χιλιόμετρα απόστασης από το Καρπενήσι.

Κείμενο-φωτ. Ασπασία Μπέτα

Οι ντόπιοι του χωριού τα παλαιά χρόνια εφορούσαν την πατροπαράδοτη φουστανέλα και όταν τους έβλεπαν, έλεγαν, "έρχονται τορνευτοί-τορνευτοί". Άλλη άποψη για την ετυμολογία της λέξεως Τόρνος του χωριού, είναι ο τόρνος το εργαλείο που πιθανόν κάποιος τεχνίτης χρησιμοποιούσε στην περιοχή.

Οι Ευρυτάνες υπολογίζονταν από τα ισχυρότερα και πιο δυναμικά φύλα της αρχαίας Αιτωλίας, όνομα που πήραν -κατά τον Αριστοτέλη- από τον μυθικό ήρωα Εύρητο. "Όσοι κατοικούν σε εδάφη τραχιά και εκτεθειμένα στις έντονες καιρικές μεταβολές έχουν σκληρή σωματική κατασκευή: είναι ισχνοί, νευρώδεις, υπερόπτες και επίμονοι, στις τέχνες ευφυέστεροι, συνετότεροι και στους πολέμους ανδρειότεροι", παρατηρεί ο Ιπποκράτης στο έργο του "Περί αέρων, υδάτων, τόπων". Ο αρχαίος ιστορικός Έφορος, έχοντας υπ'όψιν του προγενέστερες απ'αυτόν πηγές, έγραψε πως το αιτωλικό έθνος δεν γεννήθηκε μηδέποτε από άλλους, υπήρχε γεγενημένον προ απομνημονεύτων χρόνων. Στη δυσπρόσιτη περιοχή του γειτνιάζοντος Τυμφρηστού και των συνεχιζόμενων οροσειρών δρούσαν πολλοί ένοπλοι ληστές κατά το 150μ.Χ., οι οποίοι δεν αποδέχονταν για τους εαυτούς τους τον χαρακτηρισμό αυτό. Θεωρούσαν τη ληστεία ως επαγγελματική δραστηριότητα και στην εποχή του Αριστοτέλη αυτοαποκαλούνταν πορισταί, με την έννοια του πορισμού υλικών αγαθών.

Οι συνήθειες αλλάζουν και ο Τόρνος με τους 266 κατοίκους(απογρ.2001) αποτελούν μία ολόκληρη δημοκρατία, μία μικρή πολιτεία που δεν πάτησε το πόδι της ποτέ στα δικαστήρια καθώς μία επιτροπή εκ των γεροντοτέρων λύει πάσα αναφυόμενη μικροδιαφορά, όπου υπακούουν όλοι(βιβλ.ΕΥ.Κ.Ε.Σ.Ε).

Οι Τορνιώτες καλλιεργούν στις κλιτύες δύο παρακειμένων βουνών ολίγον αραβόσιτο, εξαιρετικό οίνο και κάποια οπωροκηπευτικά, με την σχετικά ανάλογη κτηνοτροφία να αποτελούν τα εισοδήματά τους. Έχουν αφήσει την πλούσια φύση στην ησυχία της, παρά μόνον 'εχάραξαν' απαλές διαδρομές περί του οικισμού ή το πως φτάνεις απ'τα ψηλά της κορυφής στο μικρό "Πανταβρέχει" φαράγγι, κάαατω!

Ο Τόρνος είναι δημοτικό διαμέρισμα του δήμου Προυσού με κλίμα ηπειρωτικό και διαθέτει τρεις μικρότερους οικισμούς(Σερεντάνι, Διάσελο, Μαρκέικα) στην αγκάλη της φύσης του. Έχει ανθρώπους συνταξιούχους, συνειδητοποιημένους φυγάδες της πόλης, ολίγους νεαρούς με περίσσια αγάπη για τον τόπο και πολλούς επισκέπτες. Ένας παπάς, κάποιος αγροτκός γιατρός και το εξοχικό καφενείο ασκούν τα λειτουργικά καθήκοντα, ενώ το δημοτικό σχολείο παραχώρησε τη θέση του στο μουσείο. Δεν υπάρχουν παιδιά εδώ.

"Πανταβρέχει"

Η διαδρομή Δ είναι μήκους 2.000 μέτρων και οδηγεί στο μικρό φαράγγι "Πανταβρέχει", πεζοποριακά. Ακολουθούμε με τον οδηγό Παναγιώτη Παλαιό τη σήμανση και την κατηφόρα για το συνοικισμό του Διάσελου, όπου στη θέση 'Εικόνισμα' στρίβουμε δεξιά για την αρχή του σκιερού φαραγγιού. Παντού βρέχει και στάζει ο τόπος από τα νερά των πηγών ενώ τα βρύα κατακρατούν το ασβέστιο(σαν φίλτρα) που δημιουργούν τους πωρόλιθους και τα σπήλαια. Το παγωμένο ρυάκι, τέλος ανοίξεως, κάνει τη 'δουλειά' του στην υγεία των ποδιών μας...και με μια ανάσα αρχίζει η ανηφόρα του φωτός και της απότομης κλίσης. Δίχως σχοινιά, βοηθούν τα κλαδιά, τα δέντρα και η μύτη που συναντά τη μακαρονόπιττα των χωριανών, 'σφραγίζοντας' την απόλαυση στην εμπειρία του ταξιδιού.-